Nietrzymanie moczu

W trakcie postępowania choroby u osób przewlekle chorych mogą się pojawić problemy z kontrolowanym oddawaniem moczu. Pęcherz moczowy rozpoczyna niezależne funkcjonowanie, napełnia się moczem, osiąga maksymalną pojemność i bezwiednie się opróżnia. Świadomość chorego informuje go o procesie napełniania go moczem, lecz uszkodzony mózg nie jest w stanie kontrolować samoistnego opróżniania się pęcherza. Problem ten zdiagnozowany jest jako  nietrzymanie moczu i może mu towarzyszyć również nietrzymanie stolca. Ta przypadłość może pojawić się w późniejszych stadiach demencji.

Nietrzymanie moczu może być spowodowane różnymi czynnikami, np. nawracające infekcje pęcherza moczowego, zaleganie moczu w drogach moczowych (przerost gruczołu krokowego, zaparcia) lub może być odpowiedzią na przyjmowane przez chorego leki (np. diuretyki). O wszelkich przypadkach nietrzymania moczu należy bezwzględnie poinformować lekarza prowadzącego, aby ten podjął decyzję o dalszym postępowaniu leczniczym.

Podopieczny stale powinien być obserwowany przez swojego opiekuna, ponieważ to on realizuje plan opieki i to na nim spoczywa odpowiedzialność za bezpieczeństwo i komfort życia chorego. Opiekun powinien natychmiast reagować na wszystkie nieprawidłowości oraz wspierać chorego w zmaganiu się z tym problemem i jego następstwami. Należy się liczyć z tym, iż w trakcie sprawowania opieki nad osobą nietrzymającą mocz mogą pojawić się zażenowanie, wstyd, zdenerwowanie i złość. Wszystkie te czynniki powodują, że opiekowanie się osobą chorą jest niezwykle trudne i wymaga odpowiedniej wiedzy i doświadczenia.

 

Obserwacja i diagnoza

Nagłe wystąpienie nietrzymania moczu należy natychmiast zgłosić lekarzowi prowadzącemu, aby ten mógł określić jego przyczyny. Zadaniem opiekuna jest baczna obserwacja chorego, ponieważ istotne są wszystkie objawy poprzedzające niekontrolowane oddanie moczu.  Na konsultację lekarską przygotuj informację na temat wszystkich lekarstw przyjmowanych przez chorego. Lekarz zleci wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych, które określą podłoże problemu. Poniżej przedstawiamy przykładowe pytania, które pomogą określić skalę i złożoność problemu nietrzymania moczu:

 

• Czy pacjent samodzielnie korzystał z toalety, czy wymagał pomocy?
• Kiedy pojawiły się pierwsze symptomy nietrzymania moczu?
• Czy pojawiły się one stopniowo czy nagle?
• Czy kiedykolwiek wcześniej wystąpił ten problem?
• Czy nietrzymanie moczu jest incydentalne czy występuje regularnie?
• Czy problem pojawia się w trakcie dnia?
• Czy występuje w nocy lub przez całą dobę?
• Czy pacjent stara się oddawać mocz w toalecie, czy szuka innych miejsc w celu załatwienia tej czynności fizjologicznej?
• Ile razy dziennie jest oddawany mocz, jak długo i jak dużo?
• Czy dochodzi do wyciekania moczu z pęcherza?
• Czy mocz oddawany jest niewielką strużką?
• Jak często podopieczny budzi się rano zmoczony?
• Czy oddawanie moczu pojawia się w drodze do toalety?
• Czy w trakcie oddawania moczu podopieczny odczuwa pieczenie, ból lub swędzenie?
• Jaki jest kolor i zapach moczu?
• Czy w moczu występuje krew lub ropa?
• Czy podopieczny jest świadomy nietrzymania moczu?
• Jaką ilość płynów dziennie wypija chory?

 

Sprawowanie opieki

Przede wszystkim należy wycofać napoje zawierających kofeinę oraz należy zmniejszyć ilość płynów wypijanych przez chorego wieczorem. W zależności od chorób występujących u podopiecznego lekarz zaordynuje właściwe leczenie farmakologiczne. Opiekun powinien bacznie obserwować chorego jak ten reaguje na wprowadzone leczenie oraz czy nie występują jakieś inne skutki uboczne.
Należy pamiętać, że leczenie tego problemu jest trudne i skomplikowane. Pogarszanie się stanu chorego może być następstwem choroby podstawowej, którą może być demencja starcza. Pomocne może być stworzenie specjalistycznej łazienki ułatwiającej korzystanie z toalety. Jako opiekun  zachowaj spokój i opanowanie podczas pomaganiu choremu w oddawaniu moczu.
Skorzystaj z poniższych rady:

 

• Zapewnij łatwy dostęp chorego do toalety.
• Pokój pacjenta powinien znajdować się blisko łazienki.
• Wyraźnie oznacz drzwi łazienki.
• W nocy pozostaw zapalone światło na drodze do łazienki.
• Kup krzesło toaletowe i inny sprzęt toaletowy.
• Zadbaj o bezpieczeństwo w łazience.
• Zamontuj odpowiednie poręcze i uchwyty na właściwej wysokości.
• Obserwuj symptomy sugerujące moment oddania moczu - czasami chory się kołysze w rożne strony, jest niespokojny, dotyka genitaliów, rozpoczyna rozpinanie ubrania.
• Natychmiast po zaistnieniu powyższych symptomów zaprowadź chorego do toalety zanim dojdzie do niekontrolowanego oddania moczu.
• Przekonaj chorego, aby zaczął oddawać mocz w pozycji siedzącej, co zapobiegnie ewentualnemu zabrudzeniu całej toalety.
• Chory powinien nosić ubrania łatwe do zdjęcia w przypadku niekontrolowanego opróżnienia pęcherza.
• Wyeliminuj moczopędne płyny.
• Ogranicz picie w nocy.
• Przed snem odwiedź z chorym toaletę.
• Regularnie w ciągu dnia odwiedzaj z chorym toaletę, średnio co 2 godziny. W nocy pozwól na swobodny sen.
• Stosuj właściwie dobrane „pieluchomajtki” lub cewniki zewnętrzne i worki na mocz.
• Stosuj specjalne prześcieradła.

Jeżeli pojawią się symptomy nietrzymania moczu, opiekun powinien rozpocząć obserwację tego zjawiska i jego skali. Bądź przygotowany na możliwość rozwoju tej przypadłości. Pamiętaj, że opieka nad chorym musi być sprawowana przez 24 godziny na dobę. Jest to bardzo odpowiedzialna i wyczerpująca praca wymagająca poświęcenia, opanowania, przewidywania i radzenia sobie ze złymi emocjami wynikającymi z przemęczenia oraz bezradności. Nie wiń chorego za jego niepełnosprawność. Jeżeli nie jesteś już w stanie sprawować nad nim opieki w domu, rozważ przekazanie go naszym specjalistom. U nas znajdzie właściwą opiekę przez całą dobę, wykwalifikowany personel, specjalistyczny sprzęt oraz komfortowy pokój. Specjalizujemy się w sprawowaniu opieki zarówno w ciężkich stanach, jak i w lżejszych.